Kadınların iş gücüne katılım oranı her yıl artarken, kadın liderliğinde aynı ilerleme ne yazık ki görülmüyor. Çoğu kadın liderlik sürecinde, bilgi ve yetkinliği yüksek olsa bile, belli bir noktadan sonra kariyerinde görünmez bir engele çarpıyor. “Cam tavan” olarak bilinen bu görünmez bariyer, kadınların üst düzey liderlik pozisyonlarına ulaşmasının önünde hâlâ ciddi bir engel. Bu engel tıpkı camdan bir tavan gibi; görünmüyor ama çarptığında durduruyor.
The Economist, kadınların iş dünyasındaki konumunu ölçmek için her yıl Cam Tavan Endeksi yayınlıyor. OECD üyesi 29 ülkeyi; ücret eşitliği, kadınların yöneticilik oranı, ebeveyn izni gibi 10 kriterde değerlendiriyor. Kuzey Avrupa ülkeleri üst sıralarda yer alırken, Türkiye genellikle son sıralarda kalıyor. Bu endeks, ülkelerin toplumsal cinsiyet eşitliğinde ne kadar ilerlediğini somut biçimde gösteriyor.
Bu cam onca kadının kırmak için verdiği emekle artık pürüzsüz değil. Üzerinde yıllardır biriken çizikler, parmak izleri ve hayal kırıklıkları var. Her silinmeye çalışıldığında ve her yeniden parlatıldığında daha da belirginleşiyor. Çünkü o izler yalnızca mücadeleyi değil, direnci de taşıyor. Ve belki de tam bu yüzden artık o camı silip parlatmak yerine kırmanın zamanı geldi.
Kadınların emeğini, bilgisini ve cesaretini taşıyan her kurum, o tavana bir adım yaklaşsa, onu tutan her çerçeveyi sorgulasa o zaman gerçekten eşit, kapsayıcı ve adil bir gelecek mümkün olmaz mıydı?
Şimdi daha fazla kadın soruyor: “Bu tavan neden hâlâ burada?” Ve daha fazla kurum cevap arıyor: “Biz ne yapabiliriz?”
Bu sorulara yanıt ararken Birleşmiş Milletler Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları (SKA) bize güçlü bir rehber sunuyor. Özellikle 5. Amaç: Toplumsal Cinsiyet Eşitliği, kadınların her düzeyde güçlendirilmesini hedefliyor. Kurumlar, bu hedefi kendi stratejilerine entegre ederek hem iş sonuçlarını iyileştirebilir hem de sosyal etki yaratabilir.
Kadın Liderliği için Kurumsal Strateji Önerileri
1. Mentorluk ve Koçluk Sistemleri Kurun
Kadınlar genellikle “liderlik için yeterince sert değil” ya da “çocuk yaparsa sorumluluk alamaz” gibi önyargılarla karşılaşabiliyor. Bu tür kalıplar cam tavanı daha da kalınlaştırıyor. Bu yüzden, deneyimli kadın yöneticilerin mentorluk yapacağı programlar, potansiyel kadın liderlerin güvenle yükselebileceği bir alan yaratır. Bu, hem kurum kültürünü dönüştürür hem de kadınların özgüvenini artırır. –BM SKA 5: Toplumsal Cinsiyet Eşitliği
2. Eşitlik Temelli İnsan Kaynakları Politikaları Geliştirin
Terfi, maaş artışı ve liderlik fırsatlarında hala ciddi cinsiyet eşitsizlikleri yaşanıyor. Örneğin; Türkiye’de kadınlar iş gücünün %34’ünü oluşturmasına rağmen, üst düzey yöneticiler içinde bu oran yalnızca %17 civarında. Aynı işi yapan kadınların erkek meslektaşlarına göre ortalama %13 daha az kazandığı OECD verileriyle de belgelenmiş durumda. Bu eşitsizliği aşmak için şeffaf, cinsiyet körü ve veriye dayalı İK süreçleri kurulmalı. –BM SKA 10: Eşitsizliklerin Azaltılması
3. Kadın Liderlik Gelişimi İçin Özel Programlar Sunun
Kadınların liderlik özelliklerini geliştirmesine destek olan özel eğitim programları, cam tavanı kırmak için stratejik bir adımdır. Stratejik düşünme, özgüven, karar alma ve topluluk önünde konuşma gibi yetkinliklerin desteklendiği programlar; kadınların kendi potansiyelini açığa çıkarmasını sağlar. –BM SKA 4: Nitelikli Eğitim
4. Esnek ve Destekleyici Çalışma Ortamları Yaratın
Liderliğe giden yolda kadınların önündeki engellerden biri de iş-özel hayat dengesidir. Kariyerinin zirvesine yaklaşan birçok kadın, kurumların esnek olmayan yapısı nedeniyle ya yavaşlıyor ya da tamamen geri çekiliyor. Esnek saatler, hibrit modeller ve ebeveyn desteği politikaları, yetenekli kadınların liderlikten kopmamasını sağlar. –BM SKA 8: İnsana Yakışır İş ve Ekonomik Büyüme
5. Başarılı Kadın Yöneticileri Görünür Kılın
Cam tavan sendromunu kırmanın yollarından biri de ilham vermek. Kurumda başarılı olan kadınların görünür olması, diğer çalışanlar için güçlü bir mesajdır: “Sen de başarabilirsin.” Bu görünürlük hem rol model etkisi yaratır hem de kurumun eşitlik vizyonunu dış dünyaya gösterir. – BM SKA 17: Amaçlar İçin Ortaklıklar
Bugünün güçlü kadınları, yarının ilham veren liderleri olabilir; eğer biz onlara eşit alanlar açabilirsek. People Haus olarak, kurumlara bu alanı oluşturmak için yol arkadaşlığı yapıyoruz. Eğitimlerimiz, danışmanlığımız ve içten ortaklığımızla cam tavanları birlikte kırmaya hazırız.
Çünkü biz inanıyoruz: Gerçek liderlik, yalnızca yukarı çıkmakla değil; başkalarının da yükselebileceği alanlar açmakla başlar.
Eğer siz de kurumunuzda kadın liderliğini güçlendirmek, kapsayıcılık temelli bir liderlik anlayışı oluşturmak istiyorsanız: People Haus Çeşitlilik, Hakkaniyet ve Kapsayıcılık Eğitimlerimiz tam da bu dönüşüm yolculuğu için tasarlandı.
Cam tavanları birlikte kırıyoruz. 🧡
Yazar
Selenay Parlak